Υποχρεωτική προσβασιμότητα για ΑΜΕΑ σε όλα τα κτίρια από 01 Απριλίου 2023

Ένα σημαντικό ζήτημα στον σχεδιασμό των κτιρίων και των δημόσιων χώρων, αποτελεί και η ανεμπόδιστη πρόσβαση όλων των ατόμων ανεξαρτήτως ηλικίας ή/και φυσικής κατάστασης. Σύμφωνα με την ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία και τις Οδηγίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος, απαιτείται ο σχεδιασμός των κτιρίων καθώς και των κοινόχρηστων χώρων να γίνεται έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η προσπέλαση των ατόμων με κινητικές δυσκολίες. Γι' αυτό το λόγο μέχρι 31 Μαρτίου 2023 θα πρέπει όλα τα κτίρια στη χώρα μας, να έχουν προβεί στις κατάλληλες παρεμβάσεις δεδομένου ότι πέρα των ατόμων με κινητικά προβλήματα, τα άτομα με παροδικές αναπηρίες και τα λοιπά εμποδιζόμενα άτομα (έγκυες, νήπια, μικρά παιδιά, υπερήλικες κ.λπ.) αποτελούν το 50% περίπου του πληθυσμού της χώρας (δηλ. ένας στους δύο πολίτες) με αυξητικές ανάγκες.

Τι θα ισχύει από 1η Απριλίου 2023;

Από την 1η Απριλίου 2023 γίνεται υποχρεωτική στις νέες οικοδομικές άδειες η σύνταξη μελέτης προσβασιμότητας με ευθύνη του μηχανικού. Τα ιδιωτικά κτίρια κατοικίας, που έχουν ανεγερθεί με οικοδομική άδεια από τις 9/4/2012 που είναι η ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του ΝΟΚ (Ν.4067/2012) και μετά, και στα υφιστάμενα κτίρια, αυτά που έχουν ανεγερθεί με οικοδομική άδεια προ της 9/4/2012 πρέπει να έχουν γίνει έργα και να τηρούνται οι κανόνες προσβασιμότητας. Επίσης στα κτίρια του δημοσίου και των δήμων και πλήθος άλλων κτιρίων δημοσίου ενδιαφέροντος επιβάλλεται να γίνουν οι απαραίτητες διαμορφώσεις, ώστε οι λειτουργικοί χώροι τους να είναι προσπελάσιμοι από άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα.

Ποιες είναι οι συνέπειες σε όσους δεν συμμορφωθούν;

Τα έργα καθώς και οι μελέτες προσβασιμότητας στα κτίρια επαφίενται στους ιδιοκτήτες, ωστόσο όσοι δεν τηρήσουν το νόμο θα έλθουν αντιμέτωποι με την υποχρέωση πλήρους προσαρμογής και τις κυρώσεις που προβλέπονται με την πρώτη δυνητική πράξη, όταν θελήσουν να μισθώσουν, να μεταβιβάσουν, να τροποποιήσουν ή να τακτοποιήσουν αυθαίρετες χρήσεις για να μπουν σε επιδοτούμενα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας είτε να εκδώσουν οικοδομική άδεια του ακινήτου τους, για οποιοδήποτε πολεοδομικό η κατασκευαστικό σκοπό. Οι κυρώσεις έχουν προβλεφθεί από το άρθρο 26 του ΝΟΚ από το 2012. Η αναστολή των κυρώσεων αρχικά έληγε την 31.12.2020 παρατάθηκε για μια διετία έως την 31/12/2022 και τώρα θεσμοθετήθηκε νέα τρίμηνη παράταση μέχρι στις 31 Μαρτίου 2023.

Ποιες είναι οι Βασικές Τεχνικές Προδιαγραφές;

Βασική αρχή των Τεχνικών Προδιαγραφών Μελέτης Προσβασιμότητας είναι η δημιουργία «προσβάσιμης αλυσίδας», δηλαδή η κατασκευή έργων με στόχο τη συνεχόμενη, αλυσιδωτή προσβάσιμη μετακίνηση στον χώρο, χωρίς ασυνέχειες και εμπόδια.

Βασικές τεχνικές προδιαγραφές για κτίρια:

• Προσβάσιμη είσοδος (>0,90μ) και πρόσβαση από την εξωτερική θύρα στον ανελκυστήρα (ελάχιστου αποδεκτού πλάτους 0,90μ με ταυτόχρονη πρόβλεψη χώρων ελιγμών αμαξιδίου)
• Κατακόρυφη κυκλοφορία (προσβάσιμος ανελκυστήρας ή αναβατόριο)
• Προσβάσιμες οδεύσεις διαφυγής και προστατευμένων προσβάσιμων χώρων αναμονής σε περίπτωση έκτακτων αναγκών
• Ενας τουλάχιστον προσβάσιμος χώρος υγιεινής

Βασικές προδιαγραφές για τον υπαίθριο χώρο:

• Οριζόντια κυκλοφορία και πρόσβαση στον δημόσιο χώρο με ελάχιστο πλάτος χωρίς εμπόδια 1,50μ. Προβλέπεται οδηγός τυφλών και ράμπες για προσβάσιμα πεζοδρόμια και πεζοδρόμους, οδούς ήπιας κυκλοφορίας και πλατείες.
• Προσβάσιμες διαβάσεις και στάσεις Μέσων Μαζικής Μεταφοράς
• Θέσεις στάθμευσης αναπηρικών αυτοκινήτων

Τι ισχύει με τα νέα κτίρια κατοικιών;

Στις νέες κατοικίες, που ανεγείρονται εντός ή εκτός σχεδίων, για τα άτομα με αναπηρία και τα «εμποδιζόμενα» άτομα, θα πρέπει να εξασφαλίζονται:

• Αυτόνομη (χωρίς τη βοήθεια κανενός) & ασφαλής (από κάθε άποψη) οριζόντια και κατακόρυφη προσπέλαση, σύμφωνα με τις ισχύουσες οδηγίες του ΥΠΕΚΑ «Σχεδιάζοντας για όλους» (με διαδρόμους, ράμπες, μηχανικά μέσα κλπ)
• Συνθήκες εύκολης μετατρεψιμότητας των κατοικιών σε κατοικίες μελλοντικών χρηστών με αναπηρία/εμποδιζόμενων ατόμων, χωρίς να θίγεται ο φέρων οργανισμός του κτιρίου.
• Προσβάσιμος χώρος αναμονής μίας θέσης αμαξιδίου

Τι ισχύει για τις παλιές κατοικίες;

Για τις κατοικίες που δεν διαθέτουν ανελκυστήρα και δεν διασφαλίζουν προσβασιμότητα σε άτομα με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα, είναι δυνατή η τοποθέτηση διάταξης ράμπας ή αναβατορίου, που θα διασφαλίζει την πρόσβαση των ΑμεΑ κλπ. από το πεζοδρόμιο στους εσωτερικούς/εξωτερικούς κοινόχρηστους χώρους κατά παρέκκλιση κάθε ισχύουσας διάταξης ή κανονισμού.

Τι ισχύει όταν γίνεται αλλαγή χρήσης στο κτίριο;

Σε περίπτωση, που γίνεται αλλαγή χρήσης σε όλο ή σε τμήμα (π.χ. όροφος) του κτιρίου θα πρέπει να διασφαλίζεται υποχρεωτικά η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα στους κοινόχρηστους χώρους του κτιρίου με την προϋπόθεση να μην θίγεται ο φέρων οργανισμός του κτιρίου.

Σε αντίθετη περίπτωση η κατασκευή θεωρείται αυθαίρετη.

Οταν τα κτίρια είναι υφιστάμενα τι υποχρεώσεις έχουν;

Ειδικά για την περίπτωση των υφιστάμενων κτιρίων, επιτρέπεται κατ' εξαίρεση:

Α) Ανελκυστήρας με ελάχιστες εσωτερικές διαστάσεις θαλάμου: πλάτος 0,90 μ και μήκος 1,20μ, ελεύθερο άνοιγμα πόρτας στη μικρότερη από τις παραπάνω διαστάσεις 0,80μ.

Β) Ενός τουλάχιστον προσβάσιμου σε άτομα με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενα άτομα χώρου υγιεινής με κοινή χρήση ανδρών/γυναικών.

Γ) Υφιστάμενα κτίρια με χρήσεις εμπορίου, γραφείων και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος με ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων στον εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο, με μικτό εμβαδόν μικρότερο από 100 τ.μ μπορούν να εξαιρεθούν μόνο από την υποχρέωση δημιουργίας προσβάσιμων χώρων υγιεινής για το κοινό, εφόσον αυτό προκαλεί δυσανάλογη επιβάρυνση στους ιδιοκτήτες τους.

Ποιες είναι οι εξαιρέσεις γενικά για όλα τα κτίρια;

Εξαιρούνται όλα τα κτίρια που έχουν μοναδική πρόσβαση σε δρόμο με βαθμίδες ή βρίσκονται σε οικόπεδα στα οποία η ελάχιστη διαφορά στάθμης του φυσικού εδάφους στην οικοδομική γραμμή από την επιφάνεια του πεζοδρομίου είναι μεγαλύτερη από 2.50 μ.

Απαλλάσσονται τα νέα κτίρια από την υποχρέωση διαμόρφωσης πρόσβασης στους πάνω από το ισόγειο ορόφους ή τους εσωτερικούς εξώστες ή αναβαθμούς τα κτίρια, εφόσον:

α) Το εμβαδόν των εσωτερικών εξωστών (πατάρια) ή αναβαθμών αποτελεί ποσοστό μέχρι 50% του εμβαδού της κυρίως αίθουσας και όχι περισσότερο των 100.0 τ.μ. και η χρήση του είναι ίδια με αυτή της κυρίως αίθουσας ή οι εσωτερικοί εξώστες ή αναβαθμοί έχουν βοηθητική χρήση.

β) Το συνολικό μικτό εμβαδόν των πάνω από το ισόγειο ορόφων είναι μικρότερο των 200,00 τ.μ. και συγχρόνως

γ) το μικτό εμβαδόν κάθε ορόφου είναι μικρότερο των 70,0 τ.μ.

Προσοχή! Οι εξαιρέσεις αυτές δεν ισχύουν, αν η χρήση του κτιρίου είναι η μοναδική στον οικισμό και ταυτόχρονα στους πάνω από το ισόγειο ορόφους υπάρχουν χρήσεις για εξυπηρέτηση κοινού διαφορετικές από αυτές που υπάρχουν στον ισόγειο όροφο.

Τι γίνεται όταν δεν συμφωνούν οι συνιδιοκτήτες, για να γίνουν οι διαμορφώσεις;

Μπορούν να γίνουν οι διαμορφώσεις από τον ενδιαφερόμενο και με δαπάνες του, χωρίς τη συναίνεση των λοιπών συνιδιοκτητών, κατά παρέκκλιση των προβλεπόμενων στον Κανονισμό του κτιρίου, κατόπιν απόφασης της Κεντρικής Επιτροπής Προσβασιμότητας, που εκδίδεται μετά από σχετική αίτηση του ενδιαφερόμενου, η οποία συνοδεύεται από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά (έγγραφη πρόσκληση συνιδιοκτητών, τεχνική έκθεση μηχανικού, μελέτη στατικής επάρκειας).

Πηγή: https://www.michanikos.gr/index/articles/